İlaç zehirlenmelerinde ilk yardım;
Erken müdahale edilmediğinde ölümle sonuçlanabilecek ilaç zehirlenmeleri genellikle tedavi sonrası evde bekletilen reçeteli ilaçların aşırı dozundan kaynaklabilir. Zehirlenme sebebiyle yapılan hastane başvuruları arasında en sık neden olan ilaç parasetamol ve türevleridir. Bununla birlikte anestezik ilaçlar(sedatif, psikosomatik vb.), günümüz şartlarında kolay ulaşılabilir uyuşturucu maddeler ve bilinçsiz tüketilen analjezik (ağrı kesici) ilaçlar da ilaç zehirlenmeleri nedenlerinin başında gelir. bazı ağrı kesiciler, uyuşturucu maddeler, anestezi yapan maddeler de zehirlenmeye neden olabilir. Örneğin; çocuklarda kazara zehirlenmelerin önemli bir bölümünü ilaçlar oluşturmaktadır. Çocukların organizma küçüklükleri düşünüldüğünde yetişkinler için sadece ağrı kesici özelliği olan bir ilacın etkisi çocuklarda küçük doz alındığında dahi bile sistemik problemlere ve ciddi etkilere sebebiyet verir. Bununla birlikte yüksek doz alımı, bilinçsiz kullanım ve doktor tavsiyesi dışında kullanımlar önerilmemektedir.
Müdahale ne kadar erken başlarsa tedavi o kadar iyi sonuç verir. Acil yardım ve acil tedavi başlayana kadar ilaç zehirlenmelerinde ilkyardım nasıl olmalıdır?
İlaç zehirlenmelerinde ilk yardım nasıl olmalıdır?
- Hastanın bilincini değerlendirin.
Ani gelişen her durumda önce bilinç değerlendirmesi yapılmalıdır. Hastanın bilinci yerinde diğer yaşamsal bulguların tümü yerindedir. Bilinçte bozukluklar oluştuğunda ise bu durumun seviyesini belirler. Bilinç tamamen yok olduğunda ise kontrol edilmesi gereken yaşamsal bulgu solunumdur. - Bilinci yerinde ise hasta/yaralıya rahat edebileceği bir pozisyon verin.
Hastanın da yapılan ilk yardım uygulama sürecine dahil olarak yardım etmesini isteyin. Hasta kendisi rahat ettiği pozisyona geçecektir ya da sizden bu pozisyon için yardım isteyecektir. Bu pozisyon genellikle yarı oturur pozisyondur. - Aldığı ilacın ne olduğunu ve ne kadar süre önce alındığını sorun/öğrenin.
Bu alınan ilacın etkisi ve etki süresi için fikir edinmesi açısından sağlık personeli için oldukça önemli bir bilgidir. - Hastayı kesinlikle kusturmayın.
- Hastaya kesinlikle yiyecek ve içecek vermeyin.
- Yaşamsal bulgularını değerlendirin.
Yaşamsal bulguları (bilinç ve solunum) yoksa 112 acil yardım numarasını arayın veya aratın. Gerekli ise 112 acil yardım olay yerine ulaşana kadar Temel Yaşam Desteğine başlayın. - 114’ü (UZEM) arayarak bilgi alın.