112 acil yardım numarasının aranması sırasında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Hayat kurtarmak için olay yerinde neredeyse saniyelerle yarıştığımızı düşündüğümüzde, ambulans ekiplerinin olay yerine ulaşım süresi oldukça büyük bir öneme sahiptir. Her ne kadar ortam sıcaklığı ve oksijen seviyesi belirleyici olsa da solunum durmuş bir hastanın ortalama 10 dakika sonra beyin hücrelerinde irreversible (geri dönüşümsüz) kayıplar başlar. Bu durumda olay yerinde başlanacak erken ve hızlı ilk yardım uygulamaları hayat kurtaran uygulamalardır.
Türkiye'de ambulans istasyonlarının konuşlandırma kurgusu yapılırken en kısa sürede olay yerine ulaşımı düşünülerek kurgu yapılmaktadır. Ülkemizde büyükşehirlerde vakaların %80'ine ortalama ilk 10 dakikada, taşrada ise ortalama 15 dakikada ulaşması hedeflenmektedir. Bu süreler sabah-akşam trafik saatlerine, kitlesel felaketlere ve 112 Acil Çağrı Merkezi'ni arayan kişilerin verdiği bilgilere göre değişkenlik göstermektedir.
112 acil yardım numarası; aşağıda yer alan dört sorudan herhangi birinin yanıtı “evet” ise veya cevap şüpheliyse vakit kaybetmeksizin aranmalıdır.
- Yaşanılan ani durum veya kaza yaşamı tehdit ediyor mu?
- 112 acil yardım numarası aranmadığında ya da zaman geçtikçe hasta/yaralının durumu daha da kötüleşebilir mi?
- Hasta/yaralının yerinden oynatılması, hareket ettirilmesi ya da yapılacak müdahale daha fazla yaralanmasına sebep olur mu?
- Hasta/yaralının sağlık görevlilerinin profesyonel becerilerine veya ekipmanına ihtiyacı var mı?
Aşağıdaki koşulların varlığıyla karşılaşıldığında 112 acil yardım numarasının aranması önerilmektedir:
- Özellikle dinlenmekle düzelmeyen nefes almada zorluk (solunum güçlüğü) varsa,
- Göğüste ve üst karında ağrı veya iki dakika ya da daha fazla süren basınç hissi varsa,
- Özellikle nefes darlığı veya bayılma hissi ile ilişkili kalbin bir dakikadaki atım hızındaki artış (dakikada 120 ila 150 atımdan fazla) varsa,
- Bayılma, hareketsizlik veya yanıt vermeme gibi durumlarda,
- Konuşma güçlüğü, vücudun herhangi bir bölümünün uyuşması veya zayıflığı varsa,
- Ani ve şiddetli baş dönmesi varsa,
- Zihinsel durum değişiklikleri, olağandışı davranışlar veya yürüme güçlüğü varsa,
- Ani körlük veya görme değişiklikleri varsa,
- Doğrudan bası uygulayarak durdurulamayacak herhangi bir bölgede yer alan yaranın kanaması varsa,
- Açık bir yaradan veya kırılmış bir uzuvdan görülen kırık kemikler (açık kırık) varsa,
- Suda boğulma (suya batma) varsa,
- Boğulma varsa,
- Şiddetli yanık varsa,
- Alerjik reaksiyon (özellikle nefes almada zorluk varsa)
- Vücut sıcaklığı aşırı sıcak veya soğuksa,
- Zehirlenme veya aşırı dozda ilaç alımı varsa,
- Ani, şiddetli baş ağrısı varsa,
- Ani veya şiddetli ağrı varsa,
- Şiddetli veya tekrarlayan kusma veya ishal hali varsa,
- Öksürme veya kusma ile ilişkili kanama geliyorsa,
- Saldırganlık ve davranışsal diğer acil durumlar (kendini veya bir başkasını incitmek, öldürmekle tehdit etmek) varsa 112 acil yardım numarasını arayabilirsiniz.
112 acil yardım numarası arandığında yapılacak konuşmanın şekli ve içeriği son derece önemlidir. Bu konuşma sırasında dikkat edilecek hususlar aşağıda sıralanmıştır. Buna göre;
- Sakın olunmalı ya da sakin olan bir kişinin 112'yi araması sağlanmalıdır. Telefonu karşılayan doktor ya da sağlık personeli ile yavaş ve net bir şekilde konuşulmalıdır.
- 112 Acil Çağrı Merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir. Bu süreçten sonra ilk yardımcı doğru bilgileri verdiğinde ambulansın olay yerine ulaşma süresi kısalacaktır.
- Açık adres bilgileriyle birlikte olay yerine yakın cami, kütüphane, market, cadde veya çok bilinen bir yerin adı verilmelidir. Konum bilgisi kişinin yerini tam olarak belirtecek şekilde olmalıdır.
- 112 Acil Çağrı Merkezi'ni arayan kişi aranılan telefon numarasını ve adını belirtmelidir.
- Ne olduğuna dair açıklama yapılmalı, gerçekleşen kaza veya olayın tanımı yapılmalıdır.
- Acil durumun niteliği anlatılmalı (Annem duş sırasında banyoda düştü ve bilinci kapalı vb.)
- Hastanın/hastaların adı mutlaka bildirilmelidir.
- Yardıma ihtiyacı olan hasta/yaralının sayısı ve özel koşulları belirtilmelidir. (İki aracın dahil olduğu bir trafik kazası oldu. Üç kişi araç içerisinde sıkıştı vb.)
- Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa bu uygulama hakkında bilgi verilmelidir. Bununla birlikle yapılması önerilen ilk yardım uygulaması hakkında bilgi alınmalıdır.
- 112 Acil Çağrı Merkezi tarafında bilgi alan kişi, ihtiyaç duyulan tüm bilgileri alana aldığını söyleyene kadar telefon kapatılmamalıdır.
- 112 Acil Çağrı Merkezi'ni arayan kişi olay yerine ambulans ekipleri gelene kadar olay yerinden ayrılmamalıdır. Ambulans ekipleri adres arayışı sırasında 112'yi arayan kişiyi arayarak detaylar hakkında bilgi isteyebilir.
- 112 Acil Çağrı Merkezi'ni arayan kişi görüşme bittikten sonra kendi telefonunun şarjını kontrol etmeli, telefonu meşgul etmemelidir. Telefonunuzda simkart takılı olmadan, kontör vb. sıkıntıları yaşanmadan dahi 112'yi arayabilirsiniz.
- 112 Acil Çağrı Merkezi'ne telefonunuz çekmediği her yerde (maden, metro vb.) ulaşabilirsiniz.
- Acil Çağrı Merkezi'ni sadece 112'yi tuşlayarak değil, 911 tuşlarını da çevirerek ulaşabilirsiniz.
112 acil yardım numarasının aranarak yardım istenmesinin çeşitli avantajları vardır. Bunlar:
- Hasta/yaralıya sağlık görevlileri tarafından müdahale edilmesine imkân sağlar. Bu daha fazla etkin ve profesyonel bir müdahale demektir.
- Olay yerinde ve ambulans içerisinde sağlık personeli tarafından sağlanan bakım, gerekli becerilerin gelişmiş olması ve çeşitli ilaçlar, tıbbi araç ve gereç kullanılması hasta/yaralının hayatta kalma ve iyileşme oranını artırabilir.
- Ambulanslar özel araca kıyasla hasta/yaralıyı daha hızlı ve güvenli bir şekilde hastaneye ulaşırlar.
Bu yazımızda 112’nin Aranması Sırasında Nelere Dikkat Edilmelidir? sorusuna yanıt buldunuz. Bir sonraki makalede ambulans gelene kadar neler yapabilirsiniz sorusunun cevabını bulabilirsiniz.